Foraminotomia szyjna, od angielskiego słowa foramen, czyli otwór międzykręgowy i przyrostka -tomia, z łac. cięcie jest małoinwazyjnym zabiegiem polegającym na poszerzeniu otworu międzykręgowego i usunięciu fragmentu krążka międzykręgowego uciskającego korzeń nerwowy. Zabieg ten u pewnej grupy pacjentów jest znakomitą alternatywą dla całkowitego usunięcia dysku z dostępu przedniego.

Wskazania do zabiegu

Proces zwyrodnieniowy kręgosłupa w odcinku szyjnym czasem prowadzi do powstania wypukliny – patologicznego wybrzuszenia fragmentu jądra miażdżystego przez uszkodzony pierścień włóknisty. Ponieważ dysk międzykręgowy znajduje się w bezpośredniej bliskości rdzenia kręgowego i korzeni nerwowych, nawet niewielka wypuklina może istotnie drażnić te struktury. Ucisk na korzenie nerwowe objawia się rwą ramienną – bólem promieniującym do barku lub ręki. O ile zazwyczaj wypuklina jest stosunkowo szeroka i uciska zarówno korzeń nerwowy jak i rdzeń kręgowy, czasem przyczyną bólu jest mały fragment, położony bardziej bocznie. Idealny pacjent do foraminotomii odczuwa ból jednej ręki, najlepiej od 6-12 tygodni, w wykonanym badaniu MRI obecna jest boczna wypuklina (strona i poziom zgodne z dolegliwościami), która może być bezpiecznie (bez uciskania rdzenia kręgowego) usunięta z dostępu tylnego.

Tylna foraminotomia szyjna. Zabieg polega na wycięciu niewielkiego okienka nad korzeniem nerwowym (1) i usunięcia fragmentu krążka międzykręgowego uciskającego korzeń.

Przebieg zabiegu

Zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym, pacjent leży na brzuchu. Po oznaczeniu za pomocą RTG odpowiedniego miejsca wykonuje się niewielkie nacięcie skóry, długości 3-4 cm. Po odwarstwieniu mięśni, które utrzymywane są w specjalnym rozwieraczu uwidaczniany jest kręgosłup. Następnie należy usunąć niewielki fragment więzadeł, łuku kręgu oraz wyrostka stawowego aby uwidocznić korzeń nerwowy. Korzeń uwalnia się usuwając uciskający fragment dysku, następnie zazwyczaj warto poszerzyć otwór, przez który wychodzi korzeń. Zabieg trwa około 1 godziny, utrata krwi jest minimalna.

Po zabiegu

Przy prawidłowej kwalifikacji pacjenta i właściwie wykonanym zabiegu ból ręki powinien ustąpić praktycznie natychmiast po zabiegu, podobnie uczucie “palenia” czy “prądu”. Drętwienie może utrzymywać się dłużej, nawet kilka miesięcy. Przy niepowikłanym przebiegu pacjent wychodzi do domu w drugiej dobie od zabiegu, szwy są zdejmowane po 7 dniach.

Możliwe powikłania

Powikłania są rzadkie. Stosunkowo najczęściej (u ok. 10% pacjentów) może wystąpić niedowład części ręki. Sporadycznie może dojść do trwałego uszkodzenia korzeni, rozerwania opony twardej otaczającej rdzeń kręgowy, krwotoku z tętnicy czy najgroźniejszego powikłania: porażenia kończyn. Pozostałe powikłania jak infekcja występują nie częściej niż przy innych czystych zabiegach chirurgicznych.