Krążki międzykręgowe zapewniają znakomitą ruchomość w odcinku szyjnym kręgosłupa. Ponieważ poddawane są działaniu znacznych sił mechanicznych, są niestety również podatne na uszkodzenie. Fragmenty jądra miażdżystego mogą uciskać na rdzeń kręgowy oraz korzenie nerwowe powodując ból, a nawet porażenie kończyn. Na szczęście krążki międzykręgowe w odcinku szyjnym są stosunkowo łatwo osiągalne operacyjnie z dostępu przedniego, obok tchawicy i przełyku.

Od wielu już lat podstawową metodą chirurgiczną stosowaną w dyskopatii szyjnej było usunięcie krążka i zastąpienie go materiałem – własnym lub syntetycznym, tak aby doprowadzić do solidnego zrostu – zespolenia sąsiednich kręgów. Czasem, aby wspomóc gojenie stosowane są różnego rodzaju płytki przykręcane śrubami.  Wyniki leczenia za pomocą discektomii szyjnej z zespoleniem są generalnie bardzo dobre. Niemniej z czasem, na podstawie obserwacji chorych leczonych przed wieloma laty okazało się, że dochodzi do przyspieszonej degeneracji dysków sąsiednich. Proces ten nazywany jest w literaturze “chorobą sąsiednich segmentów” (ang. adjacent segment disease). Wiele wskazywało na to, że ograniczenie ruchomości w jednym segmencie wpływa negatywnie na poziomy sąsiednie. Stąd powstał pomysł, aby po usunięciu uszkodzonego dysku wszczepić ruchomą protezę.

Wskazania do zabiegu

Aby osiągnąć zadowalający wynik leczenia konieczna jest właściwa kwalifikacja pacjentów, czyli odpowiedni dobór metody do schorzenia. Idealny kandydat do wszczepienia sztucznego dysku to pacjent z chorobą zwyrodnieniową krążka międzykręgowego, u którego doszło w przebiegu choroby do ucisku na korzenie nerwowe powodującego dolegliwości bólowe karku lub promieniujące wzdłuż ręki.

Przeciwwskazania

Wbrew wielu obiegowym opiniom podeszły wiek nie jest przeciwwskazaniam. Jest nim natomiast osteoporoza, zmiany pourazowe (złamania, zwichnięcia), choroby infekcyjne, niestabilność. Nie należy implantować protez w bardzo zaawansowanych zmianach zwyrodnieniowych, gdy wysokość przestrzeni jest bardzo zmniejszona. Również degeneracja stawów międzykręgowych oraz formowanie znacznych tzw. osteofitów uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie protezy po zabiegu.

Przebieg operacji

Wszczepienie protezy dysku w odcinku szyjnym. Zabieg polega na wszczepieniu protezy dysku (1) po dokładnym usunięciu krążka międzykręgowego (2) – wszepione urządzenie.

Zabieg wszczepienia sztucznego dysku wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. Pacjent musi być na czczo przynajmniej 6 godzin przed początkiem znieczulenia. Cięcie skórne wykonywane jest na przednio-bocznej powierzchni szyi, zazwyczaj po prawej stronie i ma ono przebieg poprzeczny. Zaletą dostępu jest minimalny uraz mięśniowy, na powierzchnię kręgosłupa można dostać się praktycznie ich nie przecinając. Następnie zakładane są specjalne haki utrzymujące przełyk i tchawicę. Po usunięciu dysku i delikatnym oczyszczeniu przestrzeni w miejsce po usuniętym dysku wprowadzana jest proteza. W zależności od modelu składa się ona z dwóch elementów oraz łączącej je silikonowej wkładki lub też w całości może być wykonana z metalu i jako jeden element jest implantowana. Niezmiernie ważne jest prawidłowe, symetryczne osadzenie implantu – do kontroli położenia używany jest aparat RTG. W trakcie jednego zabiegu można implantować więcej niż jedno urządzenie. Średni czas zabiegu to 1,5-2 godziny dla jednej protezy, utrata krwi jest minimalna.

Czego się spodziewać po zabiegu

Najczęstsze dolegliwości pacjentów po zabiegu to ból przy połykaniu i chrypka. Związane jest to z koniecznością przeciągnięcia przełyku oraz tchawicy na stronę przeciwną. Objawy te zazwyczaj ustępują samoistnie w ciągu kilku dni, trwała chrypka dotyczy ok. 1/200 pacjentów. Jeśli przebieg nie jest powikłany pacjent może chodzić nawet w dniu zabiegu, wypisywany do domu jest średnio w trzeciej-piątej dobie od operacji. Konieczny jest oszczędzający tryb życia w okresie, w którym proteza wrasta w kości, zwłaszcza przez pierwsze 4 tygodnie. Szwy usuwane są w 7-10 dobie.

Możliwe powikłania

Powikłania generalnie są rzadkie. Podobnie jak w każdym zabiegu chirurgicznym także tutaj może przydarzyć się krwiak oraz infekcja. Możliwe jest uszkodzenie worka oponowego powodującego wypływ płynu mózgowo-rdzeniowego. Trwałe uszkodzenie jednego z nerwów krtaniowych powodujące chrypkę zdarza się 1 na około 200 operacji. Katastrofalne powikłania w postaci paraliżu są niezmiernie rzadkie, zdarzają się raz na kilka tysięcy zabiegów, ale nawet jeśli się pojawią zazwyczaj z czasem ustępują. Możliwe są powikłania odległe, w tym przypadku związane z obluzowaniem protezy, najczęściej zgłaszanym objawem jest wtedy ból karku.

Przewaga nad sztywną stabilizacją

Przewaga nad zabiegiem discektomii i stabilizacji nie jest oczywista. Dopiero niedawno pojawiły się pierwsze solidne prace wykazujące lepsze wyniki leczenia. Niewątpliwie najważniejszym czynnikiem determinującym wyniki leczenia jest doświadczenie chirurga i dobra współpraca z pacjentem, zapewniająca właściwą kwalifikację schorzenia do metody.