Urazy kręgosłupa to termin obejmujący zarówno złamania elementów kostnych sensu stricte jak i uszkodzenia elementów więzadłowych. Ponieważ uszkodzenia czysto więzadłowe są stosunkowo rzadkie, termin używany wspólnie, dla wszystkich organicznych uszkodzeń kręgosłupa to “złamanie kręgosłupa”. Urazy kręgosłupa w populacji ogólnej zdarzają się stosunkowo często, dotyczą około 60 osób / 100 000 / rok [1].

Co wyróżnia urazy kręgosłupa?

To co wyróżnia złamania kręgosłupa w porównaniu ze złamaniami kości długich to bliskość struktur nerwowych: rdzenia kręgowego i korzeni nerwowych. Elementy te są bardzo wrażliwe na urazy. Na szczęście pomimo stereotypowej opinii, że złamanie kręgosłupa praktycznie zawsze oznacza paraliż uszkodzenia neurologiczne są rzadkie. Mniej niż co dziesiąty pacjent z rozpoznanym urazem kręgosłupa jest całkowicie porażony (dwu- lub czterokończynowo), z czego większość dotyczy urazów odcinka szyjnego [2].

Jak dochodzi do urazów kręgosłupa?

Wbrew pozorom kręgosłup dzięki swojej budowie jest bardzo wytrzymały. Aby doszło do uszkodzenia konieczne jest działanie dużej siły, stąd w wielu przypadkach złamaniom (zwłaszcza wielopoziomowym) stosunkowo często towarzyszą urazy innych okolic (narządów jamy brzusznej, klatki piersiowej). Dlatego pacjenci po urazach kręgosłupa powinni być leczeni wyłącznie w szpitalach wielospecjalistycznych, zwłaszcza w pierwszych godzinach od urazu. Gwałtowne pogorszenie stanu ogólnego (na przykład z powodu krwawienia do jamy brzusznej) jest realnym zagrożeniem. Najczęstszą przyczyną urazów kręgosłupa są wysokoenergetyczne upadki z wysokości (ok. 40%) oraz wypadki komunikacyjne (ok. 25%) [1]. Rzadziej do złamań kręgosłupa dochodzi w trakcie uprawiania sportu. Urazy kręgosłupa będące następstwem skoków do wody na głowę są bardzo rzadkie, niemniej bardzo wysoki odsetek  uszkodzeń górnej części odcinka szyjnego z porażeniem kończyn powoduje, że często występują w mediach.

Złamanie patologiczne

W odróżnieniu od opisywanych powyżej złamań urazowych tzw. złamania patologiczne to – pomimo podobnej nazwy – zupełnie odmienne jednostki chorobowe. Do złamań patologicznych dochodzi w wyniku osłabienia struktury kości, najczęściej przez osteoporozę ale też z powodu nowotworów czy infekcji. W tym przypadku wystarczy nawet trywialny uraz: np. podniesienie torby z  zakupami czy upadek z wysokości pół metra aby doszło do złamania.

LITERATURA

1.Hu R, Mustard CA, Burns C: Epidemiology of incident spinal fracture in a complete population. Spine (Phila Pa 1976) 21:492-499, 1996. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&dopt=Citation&list_uids=8658254 2. Leucht P, Fischer K, Muhr G, Mueller EJ: Epidemiology of traumatic spine fractures. Injury 40:166-172, 2009. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&dopt=Citation&list_uids=19233356