Laminektomia szyjna jest procedurą chirurgiczną polegającą na usunięciu tylnej części kręgosłupa w odcinku szyjnym. Nazwa pochodzi z języka łacińskiego: lamina znaczy “blaszka”, część anatomiczna tworząca tylną ścianę kanału kręgowego, przyrostek -ektomia oznacza wycięcie. Poza samą blaszką usuwane są również więzadła w celu maksymalnego poszerzenia światła kanału kręgowego, w którym biegnie rdzeń kręgowy.

Wskazania do zabiegu

Podstawowym wskazaniem do wykonania laminektomii jest stenoza szyjna, czyli zwężenie kanału kręgowego w odcinku szyjnym kręgosłupa powodująca tzw. mielopatię. Mielopatia jest zespołem dolegliwości związanych z uciskiem rdzenia kręgowego, objawiająca się m.in. zaburzeniami chodu, zwieraczy oraz precyzyjnych ruchów rąk. Skrajna stenoza może powodować całkowite porażenie kończyn. Do stenozy dochodzi najczęściej w przebiegu zaawansowanej choroby zwyrodnieniowej. Krążki międzykręgowe, położone z przodu od rdzenia kręgowego, zapadają się powodując wpuklanie więzadła położonego za rdzeniem kręgowym. Nierzadko rdzeń kręgowy uciśnięty jest z dwóch stron. Dodatkowo na skutek reakcji zapalnej może dojść do przerostu kości sąsiadujących z dyskiem – w ten sposób powstają osteofity, czyli patologiczne wyrostki kostne dodatkowo uciskające rdzeń kręgowy. Należy pamiętać, że laminektomia nie leczy przyczyny stenozy a zaledwie zabezpiecza doraźnie rdzeń kręgowy przed dalszym uszkodzeniem.

Laminektomia szyjna. 1 – linia cięcia skórnego; 2 – granice usunięcia elementów kostnych.

Przebieg zabiegu

Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym (całkowitym). Pacjent leży na brzuchu. Linia cięcia skórnego znajduje się na karku, dokładnie na środku.Długość cięcia zależy od ilości poziomów, na którym odsłaniany jest rdzeń kręgowy. Cięcie długości ok. 10-15 cm zazwyczaj zapewnia dostateczny dostęp. Po odwarstwieniu mięśni, któremu często towarzyszy znaczne krwawienie, odsłaniane są łuki kręgów, które następnie są ostrożnie usuwane. Wraz z łukami należy usunąć więzadło żółte, które ogranicza z tyłu kanał kręgowy i może uciskać rdzeń kręgowy. Po szerokim odbarczeniu (uwolnieniu) rdzenia kręgowego stosowane są szwy warstwowe – szwy podskórne wchłoną się samoistnie, szwy skórne należy usunąć po ok. 10-14 dniach. Zazwyczaj w ranie pozostaje dren, usuwany po 1-2 dniach.

Po zabiegu

Podstawą w bezpośrednim okresie pooperacyjnym jest leczenie przeciwbólowe – przy właściwym doborze leków pacjent nie odczuwa żadnego bólu. Przy braku powikłań pacjent powinien być pionizowany w drugiej dobie po zabiegu, wypis ze szpitala zazwyczaj następuje po 2-3 dniach od zabiegu. Po 10-14 dniach usuwane są szwy skórne. Pełny powrót do sprawności trwa 2-6 miesięcy, w zależności od stanu pacjenta sprzed zabiegu.

Możliwe powikłania

Stosunkowo najczęściej, bo u około 5-10% pacjentów występuje tzw. zespół po laminektomii (ang. post-laminectomy syndrome). Polega on na nasilonym bólu karku, który zaczyna pojawiać się po około 3 miesiącach. W wielu przypadkach konieczny jest wtedy kolejny zabieg stabilizacji kręgosłupa. Najpoważniejsze powikłanie, tj. całkowite uszkodzenie rdzenia kręgowego i/lub korzeni nerwowych występuje niezmiernie rzadko. Podobnie jak każdy zabieg chirurgiczny w przypadku laminektomii możliwe są niespecyficzne powikłania jak krwiak czy infekcja a także związane ze znieczuleniem.