Guzki Schmorla to stosunkowo częste, najczęściej nie dające żadnych dolegliwości zmiany patologiczne zazwyczaj występujące w odcinku piersiowym i lędźwiowym kręgosłupa. Pomimo dużej częstości występowania niewiele jest wiadomo na temat przyczyn tego schorzenia. Guzki Schmorla po raz pierwszy opisano w roku 1927 przez Christiana Georga Schmorla [1]. Polegają na wpukleniu się krążka międzykręgowego (dysku) przez blaszkę graniczną czyli ściankę przylegającego kręgu. Od czasu wprowadzenia badania MRI jest bardzo częstym znaleziskiem i źródłem niepokoju pacjentów, występuje od około 38% nawet do 79% pacjentów [2].

Mechanizm powstawania zmiany, przyczyny

Do dzisiaj nie jest poznany mechanizm powstawania guzków Schmorla. Pojedynczy autorzy opisywali zależność powstawania tych zmian u osób, u których dochodziło do chronicznego przeciążenia kręgosłupa [3]. Najczęściej spotyka się w literaturze hipotezy, które łączą występowanie guzków z procesem zwyrodnieniowym [4]. Ze względu na ogromną częstość występowania zarówno zwyrodnienia (w pewnym wieku nawet do 80% populacji) jak i guzków Schmorla udowodnienie tej hipotezy jest niezmiernie trudne, jednak obecność guzków wychodzących ze zdrowych dysków praktycznie się nie zdarza.

Obraz chorobowy

Obecnie guzki Schmorla zazwyczaj rozpoznawane są w badaniu rezonansu magnetycznego (MRI), czasem w tomografii komputerowej. W badaniach tych mają postać zagłębienia w trzonie przyległego kręgu (załączony obrazek). Powstała jama zazwyczaj ma pofałdowane ściany, wypełniona jest fragmentem chrząstki i krążka międzykręgowego. Jakkolwiek często uważa się, że guzki mogą być przyczyną bólu kręgosłupa, jednak ze względu na współistniejące zwyrodnienie dysku zazwyczaj nie udaje się jednoznacznie wskazać ich jako bezpośredniej przyczyny.

Leczenie

Do tej pory nie ma jednoznacznych wytycznych leczenia guzków Schmorla. Najczęściej proponowaną metodą jest stabilizacja kręgosłupa [5], niektórzy autorzy proponują stosowanie wertebroplastyki [6]. Dotychczasowe badania nie wykazały skuteczności żadnej z tych metod w leczeniu bolesnych guzków Schmorla. Dużą trudnością w leczeniu jest brak jednoznacznej metody diagnostycznej pozwalającej wskazać, które guzki mogą być przyczyną bólu. Przy obecnym stanie wiedzy najczęściej stosowane leczenie nie różni się w żaden sposób od rutynowego postępowania w nieswoistym bólu kręgosłupa: niesteroidowe leki przeciwzapalne i fizjoterapia.

Guzek Schmorla w badaniu TK. Strzałką zaznaczono guzek.

Podsumowanie

Guzki Schmorla są bardzo często rozpoznawane w badaniach obrazowych, jednak zazwyczaj nie wymagają jakiegokolwiek swoistego leczenia.

Literatura

1. Schmorl G (1927) Über die an den Wirbelbandscheiben vorkommenden Ausdehnungs-und Zerreissungsvorgänge und die dadurch an ihnen und der Wirbelspongiosa hervorgerufenen Veränderungen. Verhandl Deutschen Path Gesellsch 22:2502.
2. Pfirrmann CWA, Resnick D (2001) Schmorl Nodes of the Thoracic and Lumbar Spine: Radiographic-Pathologic Study of Prevalence, Characterization, and Correlation with Degenerative Changes of 1,650 Spinal Levels in 100 Cadavers. Radiology 219 (2):368-3743.
3. Swärd L, Hellström M, Jacobsson B, Nyman R, Peterson L (1991) Disc degeneration and associated abnormalities of the spine in elite gymnasts. A magnetic resonance imaging study. Spine 16 (4):4374.
4. Williams F, Manek N, Sambrook P, Spector T, Macgregor A (2007) Schmorl’s nodes: common, highly heritable, and related to lumbar disc disease. Arthritis Care & Research 57 (5):855-8605.
5. Peng B, Chen J, Kuang Z, Li D, Pang X, Zhang X (2009) Diagnosis and surgical treatment of back pain originating from endplate. European spine journal 18 (7):1035-1040
6. Wenger M, Markwalder TM (2009) Fluoronavigation-assisted, lumbar vertebroplasty for a painful Schmorl node. Journal of Clinical Neuroscience 16 (9):1250-1251