Co widać na zdjęciu RTG?

Pomimo dostępności wielu bardzo czułych metod obrazowych, zwykłe zdjęcia przeglądowe RTG są ciągle jeszcze nieocenionym narzędziem. Chociaż nie można na nich zobaczyć tkanek miękkich, na podstawie oceny elementów kostnych można wiele powiedzieć o stanie kręgosłupa. Przy ocenie przeglądowego zdjęcia rentgenowskiego odcinka lędźwiowego kręgosłupa należy zwrócić uwagę na kilka podstawowych elementów. Po pierwsze należy ocenić krzywiznę kręgosłupa.

Rysunek 1. – Prawidłowy obraz RTG kręgosłupa lędźwiowego. 1.Trzon kręgu L4, 2.Kość krzyżowa, 3.Talerz kości biodrowej, 4.Żebro, 5.Wyrostek kolczysty L4, 6.Przestrzeń międzykręgowa L2/L3, 7.Staw międzykręgowy L2/L3; L1-L5 – kręgi lędźwiowe, S1-S3 – kręgi krzyżowe.

Rysunek 2. – Obniżenie przestrzeni międzykręgowej na skutek zapadania się dysku.
Strzałka – obniżona przestrzeń. Proszę zwrócić uwagę, że wysokość przestrzeni jest znacznie niższa nich na poziomach sąsiednich.

Kręgozmyk – ześlizg kręgu L5 po kręgu S1.
Biała strzałka – kierunek ześlizgu, strzałka żółta – kręgoszczelina (objaśnienie w tekście).
Prawidłowo odcinek ten jest łukowato wygięty do przodu, kształt ten nazywany jest lordozą (Rysunek 1). Ważna jest wysokość poszczególnych przestrzeni międzykręgowych. Ponieważ krążki międzykręgowe (dyski) nie są widoczne na zdjęciu rentgenowskim pierwszym objawem zwyrodnienia dysków na zdjęciu przeglądowym będzie obniżenie przestrzeni międzykręgowej. Objaw ten jest wynikiem zapadania się krążka, który nie jest już w stanie utrzymać obciążenia (Rysunek 2). Kręgozmyk jest schorzeniem, w którym przeglądowe zdjęcia rentgenowskie są praktycznie wystarczające do ustalenia diagnozy. Na podstawie tego badania można wychwycić nawet najmniejszy ześlizg, dzięki temu możliwe jest określenie stopnia zaawansowania choroby oraz monitorowanie przebiegu choroby. Ponadto czasem, przy tzw. kręgozmyku węzinowym (najczęstszym typie u młodych ludzi) możliwe jest zlokalizowanie kręgoszczeliny, czyli defektu w budowie tylnej części kręgu, który doprowadza do niestabilności i ześlizgu (Rysunek 3).